Uitnodiging om slimmer te worden

Een leven lang leren is van groot belang voor organisaties. Maar kun je daarmee volstaan? Is het belang zo overduidelijk dat je er geen visie op hoeft te hebben? Waarom is een visie op leren en ontwikkelen een must voor organisaties? People Power Radio-host Glenn van der Burg praat erover met Joseph Kessels, emeritus hoogleraar HRM, en onze eigen Tom Bos. Lees een samenvatting van het gesprek of beluister de volledige podcast. 

Een stuk meer noodzaak

Een leven lang leren. Iedereen heeft het erover, maar wat is het eigenlijk? Precies dat, zegt Joseph. De gedachte dat leren niet eindigt als met je schooldiploma op zak aan je baan begint, maar dat je jezelf je leven lang blijft ontwikkelen. Dat je je kunt aanpassen aan nieuwe omstandigheden, binnen je werk of daarbuiten. Ja, nu hij er zo hardop over nadenkt, komt een leven lang leren eigenlijk neer op een uitnodiging om slimmer te worden.

Tom vult aan: dat we het er nu juist zoveel over hebben, komt doordat alles tegenwoordig nu eenmaal vlotter gaat. Kennis veroudert sneller. Banen verdwijnen sneller. Banen verschijnen sneller. In vergelijking met nog maar een paar jaar geleden, is er vandaag de dag een stuk meer noodzaak om jezelf te blijven ontwikkelen. Die uitnodiging om slimmer te worden, waar Joseph het over heeft, móet je dus wel met beide handen aanpakken. 

Wéér naar zo’n PowerPoint kijken...

En toch, als je tegen de gemiddelde persoon op straat zegt dat-ie een leven lang moet leren, zal hij geen gat in de lucht springen. Het klinkt namelijk niet leuk. Een beetje als een straf. Een veroordeling. En een zware ook. Levenslang.

Die negatieve associatie komt volgens Joseph doordat de meeste mensen nu eenmaal geen leuke ervaringen hebben met leren. En niet alleen vanwege die vervelende leraar Duits, of die ene heks voor Wiskunde. Nee, volgens de emeritus-hoogleraar zit het hem ook in de vorm waarin leren wordt aangeboden. Die is vaak zo onaantrekkelijk. Mensen hebben dan het idee: moet ik wéér naar zo’n PowerPoint kijken...

Een soort secundaire arbeidsvoorwaarde

Aan de andere kant zijn er ook grote groepen mensen die zelf een initiatief nemen, nuanceert Joseph. Mensen die aan eigen projecten werken. Met nieuwe zaken in aanraking komen. Nieuwsgierig zijn. En daar gaat het als een speer. 

Interessant fenomeen op dit moment: organisaties die écht op zoek zijn naar getalenteerde slimme mensen, bieden een leven lang leren aan als een soort secundaire arbeidsvoorwaarde. Zo spelen ze in op een levensechte behoefte bij die doelgroep. ‘Ik kom alleen maar als ik ook aan mijn eigen ontwikkeling kan werken, anders ga ik wel naar een andere werkgever die wel in mijn leerbehoeften wil investeren.’ Zó denken die slimme talenten. En terecht. Voor wat, hoort wat. 

Versnelde verzelfstandiging 

Een andere interessante ontwikkeling die Joseph noemt, is een direct gevolg van de coronamaatregelen. Mensen zaten van de ene op de andere dag aan de keukentafel achter de laptop. Deden hun vergaderingen via Teams. Regelden hun eigen werktijd in. Tussendoor hielpen ze ook nog even de kinderen met breuken, ‘t kofschip en de topografie van Drenthe. Zonder een manager die zegt doe nog even dit en dat.

Volgens Joseph heeft die lockdown gezorgd voor een versnelde verzelfstandiging van de werknemer. Mensen hebben ontdekt dat ze regie over zichzelf kunnen nemen. Dat heeft ze in een stand gebracht van zelf initiatieven nemen. Van zelfontplooiing ook. Dat biedt een fantastische basis voor een leven lang leren. 

Corona als katalysator

Joseph verwacht dan ook dat veel organisaties daarop in zullen gaan spelen. Want ook na de coronatijd zullen mensen die verzelfstandiging niet willen opgeven. De grote uitdaging waar organisaties zich nu voor gesteld zien, is het relationele aspect van leren. 

Joseph legt uit dat leren per definitie een sociale aangelegenheid is. Je leert van en met elkaar. Door corona is dat stuk gegaan. Heel erg voor schoolgaande jongeren, maar zeker ook voor werkenden die zich verder willen ontwikkelen binnen hun organisatie. Het is de kunst voor organisaties om daar, juist nu, aandacht aan te blijven besteden. 

Tom merkt op dat corona een enorme katalysator is gebleken voor het online leren. Dat past óók binnen die ontwikkeling van de verstelde verzelfstandiging. Joseph verwacht dat organisaties ook op het gebied van online leren veel meer zullen gaan betekenen voor werknemers. En zo hoort het ook, vindt hij. Never waste a good crisis.