Webinar over klimaatrisico’s nu terug te kijken

“Vlot, inhoudelijk waardevol, het webinar bood handvatten voor zowel adviseur als risicodragende partij”, zo oordeelde een van de deelnemers aan het op 22 maart door NIBE-SVV georganiseerde webinar ‘Klimaatverandering, een kwestie van goed risicomanagement?’. Te gast was René Doff. Hij liet ons de gevolgen van klimaatverandering zien vanuit risicoperspectief. Ook kwam de rol van de financiële sector aan bod. Het webinar is nu terug te kijken.

Gastheer Johan Zwaanswijk, programmamanager bij NIBE-SVV, ontving René Doff als gast bij het webinar. Doff is docent Risicomanagement aan de Universiteit van Amsterdam en Chief Risk Officer van de UK P&I Club in Rotterdam.

Soorten klimaatrisico’s

Volgens Doff zijn er een paar soorten klimaatrisico’s:

• Er zijn fysieke risico’s. Die hebben te maken met de mogelijke schade aan gebouwen, land en oogsten, voertuigen en installaties als gevolg van klimaatverandering. Denk aan overstromingen, omdat er meer regen en heftigere buien vallen; meer schades aan de groente- en fruitkassen, omdat er veel meer hagelbuien komen; aan mislukte oogsten, omdat er veel drogere zomers zijn; en aan oververhitting van technische installaties in de warme zomermaanden, omdat we het niet meer gekoeld krijgen.
• Ook zijn er transitierisico’s. Dat zijn risico’s die ontstaan bij de overgang naar een klimaatneutrale of energieneutrale economie. Een goed voorbeeld is volgens hem Shell. Nu zijn aandelen in Shell nog veel waard vanwege de waarde van de oliereserves die Shell heeft, ook al zit die olie nu nog in de grond. Maar wat als Shell die olie niet meer wil, kan of mag oppompen en verkopen?
  De risico’s van de energietransitie zijn niet op voorhand duidelijk, aldus Doff. Bovendien spelen deze risico’s niet alleen bij de energiereuzen, maar ook in de transportsector (auto, scheepvaart, luchtvaart), agrarische sector en het toerisme. Daarnaast heb je ook bij beleggen in vastgoed (ook woonhuizen) te maken met transitierisico’s: als de eisen rondom de energielabels van huizen en gebouwen strenger worden, dan zijn investeringen in het huidige vastgoed nodig om de labels te verhogen of er moet worden afgewaardeerd. En dat heeft invloed op de balans van de financiële instellingen.
• Verder zijn er nog de juridische risico’s van claims. Bijvoorbeeld omdat verzekeraars achteraf aansprakelijk worden gesteld voor klimaatrisico’s. Of omdat toezichthouders boetes geven voor het onvoldoende naleven van nieuwe klimaatwetgeving.

Balans en scenario’s

René Doff wees op het belang van een balans tussen fysieke en transitierisico’s:

• Als we te weinig (of te laat) ingrijpen, dan verandert het klimaat dermate dat de fysieke risico’s zich kunnen ontpoppen tot catastrofes.
• Als we te veel (of te snel) ingrijpen, dan ontwricht dat het huidige economisch systeem dermate dat de transitierisico’s zullen leiden tot grote verliezen.

Maar de toekomst is natuurlijk onvoorspelbaar: niemand heeft een glazen bol. Daarom moeten we met scenario’s aan de slag, vindt Doff. Er circuleren nu al een aantal scenario-uitwerkingen, van onder ander Milieudefensie en van het CRO Forum, met bepaalde aannames van de omvang van de fysieke risico’s en transitierisico’s. Die geven handvatten voor actie.

We zijn nog te reactief

We zijn in Nederland nog te reactief geweest, vindt hij. De focus ligt heel erg op wat de gevolgen kunnen zijn van klimaatverandering. Ook DNB legt nu vooral de nadruk op het inventariseren van de klimaatrisico’s van banken en verzekeraars. Ze eist bijvoorbeeld van verzekeraars dat ze de klimaatrisico’s opnemen in de ORSA (Own Risk & Solvency Assessment).

Waar zijn de proactieve initiatieven om klimaatrisico’s te beperken bij klanten, dus particulieren en bedrijven, zo vraagt Doff zich af. Gezien de rol van financiële instellingen als facilitators in ons economisch systeem zou het niet vreemd zijn als zij een veel meer proactieve rol gaan spelen.

Als voorbeeld noemt hij ‘klimaathypotheken’ met korting als het huis voldoende is geïsoleerd, of een korting op de woonhuisverzekering bij een goede isolatie. Hij ziet wel een aantal initiatieven, zoals de Univé-actie ‘Tegel eruit, plantje erin’ om groenere tuinen en buurten te stimuleren. En de actie van Interpolis om groene daken te subsidiëren. Goede stappen, maar nog te weinig, meent hij.

Rol van adviseur

Op het gebied van klimaatrisico’s ziet hij zeker een rol weggelegd voor de adviseur. “Juist omdat adviseurs heel dicht bij de klanten staan en hun business heel goed kennen.” Zij kunnen de klimaatrisico’s voor klanten in kaart brengen en vervolgens de precieze verzekerings- of financieringsbehoefte helpen vervullen. Dat vereist wellicht meer dan alleen de (juridische/technische) kennis over de producten. Maar hier zou nog wel een stap gezet kunnen worden, vindt Doff. Een goed idee is misschien een klimaatlabel voor verzekeraars, zodat klanten weten hoe groen het product is dat ze kopen, zo stelt hij voor.

Rol van de risicomanager

Volgens hem zouden klimaatrisico’s veel meer dan nu op het bordje van de risicomanager moeten liggen. Dat is nu nog niet zo, aldus Doff. Maar zij kunnen als analytische denktank het probleem goed in kaart brengen. En het samenbrengen van de risicoanalyses met productontwikkeling en de commercie biedt veel mogelijkheden om uit te nutten, meent hij. Denk aan een soort van routekaart of beslisboom om klanten te adviseren hoe zij het beste hun klimaatrisico’s kunnen beheersen. Dus ofwel aan de energiekant, ofwel aan de groenkant/biodiversiteit, ofwel bij waterbeheer of juist energiebesparingen zoals isolatie/energiezuinige technologie.

Ook MVB (Maatschappelijk Verantwoord Beleggen) is een goede manier om de klimaatrisico’s te beheersen. Ook proactief. Hij denkt aan meer impact van underwriting in het afsluiten van financieringen en verzekeringen. Zo kun je specifiek klanten verzekeren die jouw duurzaamheidsdoelen ondersteunen, of je kunt voorwaarden stellen bij je verzekerings- of financieringsproduct. Ook op dit punt ziet hij mogelijkheden voor samenwerking tussen de risicomanager en de commercie. René Doff denkt dat hier nog best wat te winnen is.

Webinar terugkijken?

Hier vind je meer relevante informatie en kun je het webinar terugkijken.
 
Lees ook het uitgebreide artikel van René Doff over dit onderwerp in de Beursbengel van juni 2021 (beschikbaar vanaf 10 juni). Daarin gaat hij verder in op wat de financiële sector concreet kan bijdragen aan de aanpak van klimaatverandering.