De omgevingsagenda: samenwerken aan slimme oplossingen

Landsdeel Oost heeft de eerste omgevingsagenda opgeleverd. De andere landsdelen starten binnenkort met dit proces. In dit artikel lees je wat het doel is van de omgevingsagenda, wat erin moet staan en welke tips landsdeel Oost heeft.
 

De Nationale Omgevingsvisie

De nieuwe Omgevingswet verplicht gemeenten, provincies, waterschappen en het Rijk om een gezamenlijke omgevingsvisie op te stellen, zodat er meer samenhang komt tussen het beleid en de uitvoering van de opgaven in de fysieke leefomgeving. Hierbij ligt de focus onder andere op de woningbouw, bereikbaarheid, klimaatverandering, energietransitie en circulaire economie. Het Rijk heeft daarom een Nationale Omgevingsvisie (NOVI) opgesteld. Dit ontwerp verscheen in juni 2019. Het definitieve concept van de NOVI verschijnt naar verwachting deze zomer. Vanuit de NOVI wordt er per landsdeel gewerkt aan een omgevingsagenda voor een gebiedsgerichte aanpak. Het streven is om in het najaar van 2021 de omgevingsagenda’s voor heel Nederland gereed te hebben.
 

Het doel van de omgevingsagenda

De omgevingsagenda is een instrument om de nationale, provinciale en gemeentelijke omgevingsvisies met elkaar in verbinding te brengen en te vertalen naar gezamenlijke opgaven. Door het delen van ieders visies en ambities zal er meer begrip zijn voor elkaars standpunten en is er meer zicht op de noodzaak om samen te werken. Hierdoor zal de samenwerking tussen provincies, gemeenten, waterschappen en het Rijk verbeteren en kunnen gebiedsopgaven succesvol gerealiseerd worden.
 

Het opstellen van de omgevingsagenda

Voor het opstellen van de omgevingsagenda nemen het Rijk, de provincies, gemeenten en waterschappen samen de maatschappelijke opgaven binnen het landsdeel onder de loep:

• Welke maatschappelijke opgaven en transities zijn er?
• Hoe komen deze opgaven en transities met elkaar samen, waar versterken ze elkaar en waar zitten de dilemma’s?
• Wat kunnen we samen doen om de dilemma’s op te lossen en hoe kunnen we kansen nog beter benutten?

 
Belangrijk hierbij is het stellen van prioriteiten. Het is de bedoeling dat de omgevingsagenda alleen de meest complexe opgaven bevat waarbij het Rijk en de regio elkaar echt nodig hebben. Verder bevat de agenda onder andere afspraken, acties en samenwerkingsprogramma’s en -projecten voor de uitvoering van de opgaven. De omgevingsagenda mag altijd worden aangescherpt op basis van nieuwe inzichten en beleidsontwikkelingen.
 

Leerpunten vanuit de pilot voor Omgevingsagenda Oost

Het werken aan een omgevingsagenda is nieuw. Daarom is landsdeel Oost in 2018 gestart met een pilot. Alle ervaringen tijdens dit proces zijn vastgelegd. Hieruit zijn onder andere de volgende leerpunten naar voren gekomen:

• Stel direct aan het begin van het proces samen vast wat iedereen verstaat onder een ‘opgave’ en wanneer deze een plaats verdient in de omgevingsagenda
• Bepaal vooraf wat de uitgangspunten van het proces zijn en maak concreet welke inhoud iedereen in het eindproduct wil terugzien
• Start breed, zorg dat iedereen elkaars visies en ambities begrijpt en selecteer vervolgens de opgaven die complex zijn en een samenhangende aanpak nodig hebben
• Betrek alle partijen continu bij het proces en deel nieuwe en relevante kennis met elkaar
• Zorg af en toe ook voor een informele setting, zodat er meer openheid ontstaat

Klaar om aan de slag te gaan?

Ben je betrokken bij het opstellen van de omgevingsagenda voor jouw landsdeel? Doe dan vooral je voordeel met bovenstaande tips van landsdeel Oost! Wil je je graag verder verdiepen in de gevolgen van de Omgevingswet? In onze whitepaper Omgevingswet lees je wat je te wachten staat. Ook hebben we een ruim aanbod aan opleidingen en trainingen voor het ruimtelijk domein, gericht op het nieuwe omgevingsrecht, maar ook op onderwerpen als de fysieke leefomgeving, gebiedsontwikkeling en de energietransitie. Bijvoorbeeld onze nieuwe training Klimaatwet of opleiding Fysieke Leefomgeving.