De onontkoombaarheid van een leven lang leren

Een leven lang leren: we kunnen niet meer zonder. Niet alleen door de toenemende digitalisering, ook door de afnemende levensduur van bedrijven. En het mooie is nu dat de altijd lerende mens ook een gelukkiger mens is. Tenminste, dat vindt Nick van Dam, hoogleraar Learning & Development aan Nyenrode Business University. People Power Radio-host Glenn van der Burg praat met hem en met Online Academy-directeur Tom Bos over de onontkoombaarheid van een leven lang leren. Lees een samenvatting van het gesprek of beluister de volledige podcast.

Duurzame inzetbaarheid eindigt niet bij je pensioen

Een leven lang leren betekent duurzaam inzetbaar blijven. En dat is vandaag belangrijker dan ooit, stelt Van Dam. Vaak wordt dat idee belicht vanuit het belang van de organisatie, het gaat dan om de duurzame inzetbaarheid van werknemers. Volgens de hoogleraar spelen er echter nog meer algemene economische belangen een rol. Denk wat dat betreft even aan de pensioenen. We leven tegenwoordig een stuk langer, dus of je nu werkgever of werknemer bent, vaak zul je ook na je 67^e nog wel wat extra geld kunnen gebruiken voor een plezierige oude dag. Duurzame inzetbaarheid eindigt niet bij je pensioen, zegt Van Dam.

De urgentie is duidelijk. Maar kúnnen mensen het ook, een leven lang leren? Dat is een vraag die Van Dam vaak krijgt van bezorgde HR-managers, die weinig verwachten van hun medewerkers van 40 jaar en ouder als het bijvoorbeeld gaat om de digitaliseringsslag die ze moeten maken. Dan maar meteen het goede nieuws: ja, mensen kunnen een leven lang leren. De neuroplasticiteit van het brein doet niet aan leeftijdsdiscriminatie. Dat blijkt uit tal van onderzoeken die Van Dam en zijn collega’s de afgelopen 10 jaar hebben gepubliceerd over het lerend vermogen van mensen.

Jong geleerd oud gedaan?

Natuurlijk, verschillen tussen jong en oud bestaan, nuanceert Van Dam. Een taal leren lukt je bijvoorbeeld het allerbeste als je heel jong bent, net als feitjes onthouden. Maar als het gaat om het leggen van verbindingen tussen allerlei domeinen en ervaringen, dat kun je dat juist ontzettend goed op oudere leeftijd. Jong geleerd oud gedaan gaat dus niet altijd op.

Achmea heeft een mooi onderzoek gedaan naar hoe jonge en oudere medewerkers omgaan met digitale vernieuwing. En wat bleek? De ouderen waren veel beter in het ontwikkelen van bepaalde digitale competenties omdat ze, anders dan bijvoorbeeld 24-jarigen, veel gemakkelijker allerlei links konden leggen met systemen en processen binnen de organisatie.
Herkenbaar, vindt Tom Bos. Enkele jaren geleden is binnen Online Academy een onderzoek gedaan naar de effectiviteit van blended learning en ook daar bleek er geen enkele correlatie te bestaan tussen leeftijd en de introductie van technologie in leertrajecten.

Van werkplek naar leerplek

Hoe ziet een leven lang leren eruit? Mensen leren door dingen te doen die ze nog nooit eerder hebben gedaan, vertelt Van Dam. Als je iedere dag iets nieuws doet, met andere collega’s binnen een nieuw project bijvoorbeeld, dan stap je uit je comfortzone en betreed je je stretchzone. En daar begint het allemaal, want in die stretchzone leren we. Vervolgens is het de vraag hoe je die nieuwe kennis en vaardigheden gaat opdoen. Er zijn zoveel verschillende manieren, benadrukt Bos, dat je eigenlijk wel per persoon een leermenu zou kunnen opstellen. Voor een deel zal leren plaatsvinden via traditionele leervormen, online of in de klas, maar eigenlijk kan er ook heel veel geleerd worden tijdens het werk. Veel meer zelfs, is Van Dams stellige overtuiging.

Groei-mindset

Per jaar besteedt elke medewerker in Nederland gemiddeld zo’n 35 à 40 uur per jaar aan het volgen van een formele opleiding. Dat is absoluut niet voldoende om mensen inzetbaar te houden. Als je je dan realiseert dat mensen tussen de 1.600 tot 1.800 uur per jaar werken, hoe mooi zou het dan zijn als we van die werkplek een leerplek kunnen maken? Volgens Van Dam valt daar heel veel winst bij te behalen. Niet alleen voor de werkgever, maar ook voor de werknemer. Als je je werk ziet als een plek om te leren, word je daar ook gelukkiger van. Je komt niet vast te zitten in een bepaalde rol of functie en je stimuleert een positieve mindset ten aanzien van werk.

Van Dam noemt in dat verband het onderzoek van de Amerikaanse psychologe Carol Dweck. Zij maakt een onderscheid tussen mensen met een vaste mindset en een groei-mindset. Terwijl mensen met een vaste mindset denken dat talenten min of meer vaststaan, gaan mensen met een groei-mindset er juist vanuit dat je je talenten kunt ontwikkelen. Dat je door nieuwsgierig te blijven en open te staan voor de feedback van anderen, elke dag weer nieuwe dingen kunt leren. Zo’n groei-mindset is een belangrijke voorwaarde om je werkplek als een leerplek te ervaren.

Tom Bos ziet ook heel praktische voordelen van het werkplekleren. Stel dat je al het leren alleen maar formeel via opleidingen en trainingen zou regelen, dan ben je zo’n 4 uur per week kwijt, zo blijkt uit een onderzoek van McKinsey. Daar zit geen enkele werknemer of werkgever op te wachten, maar ook voor een opleider is dat niet te doen, want je vindt daar nooit genoeg docenten voor. Dat alleen al laat de nut en noodzaak van werkplekleren zien.

Contact met Online Academy

Benieuwd naar het volledige gesprek, waarin het onder andere ook gaat over leren en ontwikkelen in internationaal perspectief? Luister hier de podcast terug. Beluister ook de andere podcasts die we samen met People Power Radio maakten.
 
Wil je weten hoe Online Academy jouw organisatie kan helpen om je medewerkers te laten leren vanuit huis? Stuur ons een e-mail via info@onlineacademy.nl of bel ons op 035 – 7 506 178. Of plan meteen een (online) afspraak met ons in. Wij vertellen je graag meer.